Mercurius weetjes zijn leuk én leerzaam, want deze kleine planeet staat het dichtst bij de zon en is heel anders dan de aarde. Veel mensen weten dat Mercurius de eerste planeet van ons zonnestelsel is, maar verder blijft het vaak een mysterie. Toch is er van alles te ontdekken. Van de gekke temperatuurverschillen tot het ruwe oppervlak en de bijna afwezige atmosfeer. In deze blog lees je interessante feiten over Mercurius, die je misschien zullen verrassen.
Mercurius is piepklein en licht vergeleken met de aarde
De planeet Mercurius is de kleinste van alle planeten in ons zonnestelsel. Hij is maar iets groter dan onze maan. Als je naar de massa kijkt, is Mercurius achttien keer lichter dan de aarde. Ook de doorsnee van de planeet is veel kleiner. Waar onze planeet een middellijn heeft van ruim 12.000 kilometer, is dat bij Mercurius slechts ongeveer 4.880 kilometer. Het is dus niet vreemd dat je hem met een eenvoudige kijker kunt missen aan de hemel, ondanks zijn plaats zo dicht bij de zon.
De dagen en jaren van Mercurius zijn bijzonder vreemd
Op Mercurius duur een dag veel langer dan op aarde. De planeet draait langzaam om zijn as, en dat zorgt voor een nogal bijzondere dag en nacht cyclus. Eén volledige dag, dus van zonsopkomst tot de volgende zonsopkomst, duurt hier bijna 176 aardse dagen. Je moet dus bijna een half jaar wachten voor de zon op Mercurius weer op dezelfde plek aan de hemel staat. Ook een jaar is heel anders. De omloop om de zon duurt slechts 88 dagen. Dat betekent dat er op Mercurius twee “jaren” in een “dag” passen. Dit komt door de korte afstand tot de zon en de manier waarop de planeet beweegt.
Het oppervlak is ruw en bezaaid met kraters
Het landschap van Mercurius lijkt een beetje op dat van onze maan. Overal zie je kraters, ontstaan door inslagen van kometen en asteroïden. Doordat er bijna geen lucht is, worden vallende stenen niet afgeremd en komen ze met grote kracht neer. Er zijn geen regenbuien of windvlagen die het oppervlak langzaam kunnen slijten of veranderen. Daardoor ziet Mercurius er al miljarden jaren ongeveer hetzelfde uit. Er zijn ook grote vlaktes waar gestolde lava ligt. Sommige kraters zijn heel groot, zoals het Calorisbekken van meer dan 1.500 kilometer breed. Dit soort kenmerken maken de planeet een interessante plek voor wetenschappers.
Grote verschillen tussen bloedheet en ijskoud
Op Mercurius schommelen de temperaturen enorm. Wanneer de zon schijnt, kan het meer dan 400 graden worden. Maar als de zon onder is, koelt het snel af tot min 170 graden Celsius. Deze verschillen ontstaan omdat er geen echte atmosfeer is om warmte vast te houden. De dunne luchtlaag rondom de planeet doet bijna niets om warmte te bewaren of te verdelen. Op sommige plekken bij de polen, in diepe kraters waar de zon nooit schijnt, ligt zelfs waterijs. Dit is bijzonder, omdat het zo dicht bij de zon juist hartstikke heet kan worden. Wetenschappers denken dat het ijs naar deze plekken is gebracht door inslagen van kometen.
Bijzondere feiten over de atmosfeer en het magnetisch veld
Mercurius heeft maar een heel dunne atmosfeer, die bestaat uit kleine beetjes zuurstof, natrium, waterstof, helium en kalium. Je zou deze lucht niet kunnen inademen, want het is er veel te weinig en het bevat weinig zuurstof. Verder is er iets opvallends aan deze kleine planeet: een eigen magnetisch veld. De meeste kleine planeten hebben dit niet, maar Mercurius wel. Dit veld is wel zwakker dan dat van de aarde. Het zorgt ervoor dat er bij grote uitbarstingen op de zon, zogenaamde zonnestormen, soms lichte deeltjes rond de planeet gaan dansen. Wetenschappers zoeken nog steeds uit hoe zo’n kleine planeet een magneetveld kan hebben.
Ruimtemissies naar Mercurius zijn een bijzondere uitdaging
Slechts drie ruimtesondes hebben Mercurius van dichtbij onderzocht. De eerste was Mariner 10 van de Verenigde Staten in de jaren zeventig. Deze vloog langs de planeet en maakte foto’s. Daarna kwam de MESSENGER missie van de NASA, die van 2011 tot 2015 rondjes draaide om Mercurius en veel nieuwe gegevens naar aarde stuurde. Op dit moment is de Europese ruimtevaartorganisatie ESA bezig met BepiColombo, een missie die onderweg is naar de kleine planeet. Deze reizen zijn lastig vanwege de hitte, het sterke zonlicht en de hoge snelheid die de sonde precies goed moet krijgen. Toch leren we met elke reis steeds meer over deze bijzondere wereld.
Meest gestelde vragen over Mercurius weetjes
- Hoeveel manen heeft Mercurius?
Mercurius heeft geen enkele maan. Van alle planeten dicht bij de zon heeft alleen Venus, net als Mercurius, geen manen.
- Waarom is er waterijs op Mercurius ondanks de hitte?
Op Mercurius vind je waterijs in diepe kraters bij de polen waar nooit zonlicht komt. Hierdoor blijft het daar altijd erg koud.
- Is het mogelijk dat er leven is op Mercurius?
De kans dat er leven is op Mercurius is bijna nul. Het is er veel te heet en droog, en er is geen zuurstof om te ademen.
- Waarom zien we Mercurius niet vaak vanaf de aarde?
Mercurius staat altijd dicht bij de zon aan de hemel. Daarom is hij kort zichtbaar in de schemering, vlak na zonsondergang of vlak voor zonsopkomst.
- Hoeveel tijd doet BepiColombo erover om Mercurius te bereiken?
BepiColombo is in 2018 gelanceerd en komt in 2025 bij Mercurius aan. Dat duurt zo lang omdat de sonde verschillende keren om planeten draait om vaart te minderen.
