Ster driehoek schakeling wordt vaak gebruikt bij het starten van grote elektromotoren, bijvoorbeeld in fabrieken of bij zware machines. Deze manier van aansluiten helpt om te voorkomen dat er te veel stroom gebruikt wordt wanneer een motor voor het eerst aanslaat. Door slim te schakelen tussen twee standen krijgt de motor eerst minder en daarna meer spanning. Zo wordt de motor minder zwaar belast bij de start.
Wat is een ster driehoek schakeling
Een ster driehoek schakeling bestaat uit twee verschillende aansluitmethodes voor een elektromotor. De eerste stand heet de ‘ster’ en de tweede stand heet de ‘driehoek’. Bij de sterverbinding krijgt elke wikkeling van de motor een lagere spanning. Hierdoor gebruikt de motor minder stroom tijdens het starten en draait hij soepeler op gang. Na een korte tijd schakelt de schakeling automatisch over naar driehoek. In deze stand krijgt de motor volle spanning en draait hij op volle kracht. Deze omschakeling gebeurt meestal automatisch na een paar seconden, bijvoorbeeld met een tijdrelais.
Waarom deze schakeling belangrijk is bij zware motoren
Grote motoren trekken bij het inschakelen veel stroom. Dit noemen we de aanloopstroom. Als een zware motor direct op volle spanning draait, kan die stroom wel zes keer hoger zijn dan normaal. Dat is niet goed voor de elektrische installatie en andere apparaten die op hetzelfde net zijn aangesloten. De ster driehoek schakeling zorgt ervoor dat de aanloopstroom flink lager blijft. De motor start daarom rustiger en het licht in het gebouw zal minder vaak knipperen. Ook voorkomt deze aanpak schade aan de bekabeling en andere onderdelen van het elektrische systeem.
Zo werkt het schakelen tussen ster en driehoek
Bij het starten van de motor worden de drie wikkelingen in de sterstand verbonden. Elke wikkeling krijgt dan ongeveer 230 volt in plaats van 400 volt lijnspanning. Daardoor wordt de motor minder zwaar belast. Als de motor eenmaal lekker op gang is gebracht, schakelt een apparaat automatisch over naar de driehoekstand. Nu krijgt elke wikkeling de volle lijnspanning en kan de motor zijn maximale kracht leveren. Het hele wisselen tussen deze standen gebeurt vaak met behulp van magneetschakelaars en een tijdrelais, zodat de gebruiker er nauwelijks iets van merkt.
Waar kom je deze schakeling tegen
De ster driehoek schakeling wordt op veel plekken toegepast waar zware motoren worden gebruikt. Denk bijvoorbeeld aan grote compressoren, ventilatoren, pompen en transportbanden. Veel bedrijven en werkplaatsen gebruiken zulke systemen, omdat ze minder stroompieken willen bij het opstarten. Ook kan het verplicht zijn volgens de normen voor elektrische installaties. Niet bij alle motoren is deze methode nodig. Vooral bij kleine motoren is het niet nodig, want die kunnen meestal prima direct op volle spanning starten. Fabrikanten geven vaak per motor aan of deze geschikt is voor starten met omschakelen tussen de twee standen.
In het kort: voor- en nadelen van schakeling met ster en driehoek
De voornaamste reden om deze schakeling toe te passen is dus het beperken van de piekstroom bij het opstarten van motoren. Dit verlengt de levensduur van de motor en voorkomt storingen op het stroomnet. Ook zorgt de schakeling voor minder spanningdips, wat prettig is voor andere apparaten in het gebouw. Toch heeft de techniek ook grenzen. De motor ontwikkelt in de sterstand maar een derde van zijn kracht. Daardoor kan het niet gebruikt worden bij toepassingen die veel kracht nodig hebben direct bij het starten. Een andere beperking is dat deze schakeling meestal alleen werkt bij een drie-fasen netspanning van 400 volt en bij geschikte motoren. Let altijd op de aanwijzingen van de fabrikant voordat je gaat schakelen tussen ster en driehoek.
Veelgestelde vragen over ster driehoek schakeling
Wat is het doel van een ster driehoek schakeling?
Een ster driehoek schakeling wordt gebruikt om het starten van een zware motor makkelijker te maken en de piekstroom te verlagen.
Wanneer moet je deze schakeling toepassen?
Ster driehoek schakeling wordt vooral gebruikt bij drie-fase motoren vanaf ongeveer 4 kilowatt. Bij kleinere motoren is het meestal niet nodig.
Kan elke elektromotor met een ster driehoek schakeling werken?
Niet alle elektromotoren zijn geschikt hiervoor. De motor moet op het typeplaatje een 230/400Volt wikkeling aangeven en geschikt zijn voor deze manier van starten.
Wat gebeurt er als je de schakeling niet gebruikt bij grote motoren?
Bij het starten van een zware motor zonder deze schakeling kun je last krijgen van hoge stroompieken. Dit kan zorgen voor het doorslaan van zekeringen, flikkerend licht en extra slijtage aan de installatie.
Waarom gebruikt de motor minder kracht in de sterstand?
In de sterstand krijgt elke spoel minder spanning, daardoor levert de motor maar een deel van zijn volledige kracht. Pas in driehoekstand kan hij alles geven.
